ჯერ სკოლის მოსწავლის ვიდეო გამოჩნდა, რომელმაც მოთხრობიდან ამონარიდი ამოიკითხა და ამ გაკვეთილის სწავლაზე უარი განაცხადა. მოგვიანებით კი ტალღა კიდევ ერთხელ აგორდა. ამჯერად ვიდეოს ავტორი არა მოსწავლე, არამედ ზრდასრული ადამიანი იყო. მან უმცროსი დის წიგნში აღმოაჩინა ნუზარ შატაიძის მოთხრობა და გულწრფელად აღშფოთდა.
მოდით, სულ თავიდან მივყვეთ ამ ამბავს და მოთხრობას მკითხველის თვალით შევხედოთ.
რას ეხება ნუგზარ შატაიძის "მოგზაურობა აფრიკაში"?
მწერლის ყურადღების ცენტრში 12 წლის ბიჭია, რომელიც მუყაოს ყუთში ცხოვრობს. მოვლენებსაც სწორედ მისი თვალით ვხედავთ. ის გვიყვება ქუჩაში გატარებულ ღამეებზე, პოლიციელებსა თუ კეთილ ადამიანებზე, რომლებიც მისთვის ცოტაოდენ ფულს იმეტებენ. ერთ დღესაც, ბიჭი გადაწყვეტს, აფხაზეთში წავიდეს. გეგმა გიჟურია, მაგრამ მოთხრობის მთავარ გმირს არც არაფერი აქვს დასაკარგი. ან აქ უნდა დარჩეს და დაელოდოს, როდის მოაგნებს სიცივე, ან წავიდეს იქ, სადაც მისი და მისი მშობლების ისტორია დაიწყო, ტყვარჩელში.რატომ ჰქვია მოთხრობას მოგზაურობა აფრიკაში? აფრიკა ჰალუცინაციაა, რომელიც წებოს მოხმარებას მოსდევს: ზებრები, მარტორქები, ანტილოპები. არჩევანიც სწორედ ახლოს არსებულ აფრიკასა და შორს არსებულ აფხაზეთს შორის კეთდება. ერთი - მარტივად მისაღწევი ილუზიაა, მეორე კი - რთულად მისაღწევი სინამდვილე. თუმცა ვინ იცის, იქნებ აფხაზეთიც არ არსებობს რეალურად?
თუ სიუჟეტი გეცნოთ, აქვე გეტყვით, რომ 2009 წელს მოთხრობის მიხედვით ფილმი "გაღმა ნაპირი" გადაიღეს. მოთხრობის მთავარი თემა კი არა იმდენად ნარკომანია, არამედ პირად და ეროვნულ ტრაგედიებს შორის არარსებული საზღვარია.
რატომ გამოიწვია ამ მოთხრობამ პროტესტი?
საქმე ისაა, რომ მოთხრობაში შეხვდებით ისეთ ფრაზებს, როგორებიცაა "ბოლომდე ჩაეშვა", "წებოთი კაიფობს" და ასე შემდეგ. სანამ იტყოდეთ, ამას აჩვევენ მერე სკოლის ბავშვებსო? - გეტყვით: თანამედროვე თინეიჯერებს ამ ყველაფერთან შეჩვევა საერთოდ არ სჭირდებათ. ისინი ყოველდღიურად ისმენენ ამ და ამაზე ბევრად უარესს ფრაზებს. მთავარი არა "ცუდი" და "კარგი" სიტყვებია, არამედ კონტექსტი. უცნაური იქნებოდა, ქუჩაში მცხოვრები ბავშვი რომ ისეთი ქართულით ლაპარაკობდეს, როგორიც აღშფოთებულ მშობლებს მოეწონებოდათ. კარგი მწერლის ოსტატობაც ამაშია: დაგაჯეროს ის, რასაც თავად ხედავს. ენა კი ამისთვის უმნიშვნელოვანესი ინსტრუმენტია.რამდენად სწორია ერთი ამონარიდით მოთხრობაზე მსჯელობა?
რა თქმა უნდა, შეგიძლიათ, ერთი ფრაზით განსაჯოთ მთელი მოთხრობა, მაგრამ იმავე წარმატებით შეგიძლიათ შუბლზე დაიწეროთ, რომ ლიტერატურას ვერ იტანთ. ალბათ, არც ესაა დიდი პრობლემა, მაგრამ მაშინ სხვებს მაინც არ უნდა დაუშალოთ კარგი მოთხრობით სიამოვნების მიღება, თუნდაც მასში თქვენთვის "ცუდი" და "მიუღებელი" ფრაზები იყოს.წარმოიდგინეთ: რამდენად სწორი იქნებოდა, ფილმზე ერთი დაპაუზებული კადრით მსჯელობა? მით უმეტეს, თუ ამ კადრში არც პერსონაჟი ჩანს, არც ლოკაცია და არც ეპოქა? სწორედ ასეთ დაპაუზებულ კადრს ჰგავს კონტექსტიდან ამოგლეჯილი ფრაზები თუ მონაკვეთები, რომელსაც არც დასაწყისი აქვს და არც გაგრძელება. ლიტერატურული ნაწარმოებების დაჩეხვა და იმის ამორჩევა, რაც ყველაზე მეტად არ მოგვწონს - ერთგვარი ვანდალიზმია.
და როგორ მოვიქცეთ, რომ მოთხრობამ ცუდი გავლენა არ მოახდინოს მოსწავლეებზე?
თუ ღელავთ იმაზე, რომ შეიძლება სკოლის პროგრამაში შეტანილი რომელიმე ნაწარმოები არასწორად გაიგოს თქვენმა შვილმა ან უმცროსმა დამ, დაუჯექით გვერდზე, მასთან ერთად წაიკითხეთ ტექსტი (ოღონდ ბოლომდე!) და ისაუბრეთ იმაზე, რა არის ამ ნაწარმოებში მთავარი. ასე დაზუსტებით გეცოდინებათ, კონკრეტულად რას და რატომ ასწავლიან ბავშვებს სკოლაში და არასწორ ინტერპრეტაციასაც აიცილებთ თავიდან.რაც მთავარია, არც ის დაივიწყოთ, რომ ლიტერატურის მიზანი ადამიანის აღზრდა სულაც არაა. ეს მხოლოდ მისი გვერდითი ეფექტი შეიძლება იყოს.
ბოლოსთვის კი გირჩევთ, აუცილებლად ნახოთ ეს სასაცილო ვიდეო, რომელიც "ვეფხისტყაოსნის" სწავლების სირთულეებს შეეხება და რომელსაც უკვე უამრავი გაზიარება აქვს.
on.ge
No comments:
Post a Comment